معرفی کوتاه شهرستان آباده
شهرستان آباده یکی از شهرستان‌های استان فارس ایران است. مرکز این شهرستان، شهر آباده است. جمعیت کل این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۹۲۹۵۲ نفر بوده‌است. آباده از نظر جمعیت یازدهمین شهر استان فارس است.
آباده در بین چهار مرکز جمعیتی و فرهنگی شیراز، کرمان، یزد و اصفهان قرار گرفته و علت وجودی آن با توجه به موقعیت راه های ارتباطی منطقه قابل توجیه است. در دوره قاجاریه آباده منطقه بین راهی و محل استراحت کاروانیان بوده است. با مجموعه گردشگران شیراز همراه باشید تا همه چیز درباره شهرستان بزرگ آباده، شمالی ترین شهرستان در فارس، را برایتان شرح دهیم.
پیشینه آباده
- آباده واژه‌ای است فارسی و معنی محل آباد را می‌رساند .
- در این مقاله شهرستان آباده با گردشگران شیراز همراه باشید.
- مساحت: 71.33 هکتار
- ارتفاع از سطح دریا: 2030 متر
مشخصات جغرافیایی
مرکز این شهرستان آباده است که در ۵۲ درجه و ۳۸ دقیقه درازا و ۳۱ درجه و ۹ دقیقه پهنای جغرافیایی و بلندی ۲۰۰۵ متری از سطح دریا واقع است. شهرستان آباده یکی از شهرستان های استان فارس است که از شمال با استان اصفهان، از شرق با استان های یزد و کرمان، ازغرب با شهرستان سمیرم و از جنوب با شهرستان شیراز هم مرز است. آب و هوای شهرستان آباده در بخش شرقی گرم و در بخش غربی به علت نزدیکی با کوهستان دنا سرد است. شهرستان آباده در سرشماری سال ۱۳۷۵ تعداد ۱۱۱۲۲۰ نفر جمعیت داشته است. مردم این شهرستان آریایی نژاد و مسلمان هستند.
مسیرهای دسترسی به این منطقه عبارتند از:
– راه اصلی اصفهان – شیراز که از آباده می گذرد.
– راهی که مرکز شهرستان را در آبادی سورمق از بخش ابر کوه به یزد و کرمان
می‌رود.
– راهی که از اقلید به مرکز شهرستان آباده و به سر حد چهار‌دانگه و استان کهگیلویه و بویر احمد می رسد.
– راهی که از شهر آباده به سمیرم و از آن جا به اصفهان می‌رود.
– راهی که همه آبادی‌های این شهرستان را به یک دیگر و نیز به شهر آباده متصل کرده است.
مرتبط با مطلبی که می خوانید: آشنایی با شهرستان شیراز
محدوده شهرستان آباده
از جهت شمال به شهرضا از استان اصفهان، از جهت جنوب به شهرستان خرم بید، از جهت غرب به اقلید و سمیرم و از جهت شرق به ابرکوه از استان یزد.
بخش ها: مرکزی
شهرها: ایزدخواست، صغاد، بهمن، آباده و سورمق
دهستان ها: ایزدخواست، بهمن، بیدک، سورمق و خسروشیرین
شهرستان آباده با 6800 کیلومتر مربع گستردگی و مرکزیت شهر آباده در شمال استان فارس و در 275 کیلومتری شهر شیراز قرار دارد.
اگر بخواهیم درباره سوغات آباده بگوییم باید گفت که سوغاتی این شهر که در مسیر راه شیراز به اصفهان واقع شده است، سفیدآب می باشد.
آب وهوا
آب وهوای منطقه را می‌توان تحت تأثیر مرتفع بودن منطقه وقرار گرفتن درپیشکوه‌های داخلی زاگرس و دوری از باد‌های باران آور غربی , ازنمونه‌های آب وهوای کوهستانی دسته بندی کرد. میانگین بارندگی سالانه آن حدود۱۲۰ میلیمتر ومیزان بارش سالانه آن حدود ۲۰۰ میلیمتر است که در ردیف نواحی خشک کشور جای می‌گیرد.این شهرستان سردترین نقطه استان فارس به شمار رفته وزمستانی سرد و طولانی دارد و تابستانی خنک و معتدل دارد.
جاذبه های گردشگری
- کاروانسرای ایزدخواست
- سد ساسانی ایزدخواست
- تیمچه صرافیان
- کاروانسرای خان خوره
- عمارت کلاه فرنگی
- قلعه ایزدخواست
روستای چنار:
روستای چنار یکی از روستاهای توابع بخش مرکزی شهرستان آباده است که تاریخی کهن در این مرز و بوم دارد و قدمت آن بنابر اسناد معتبر تاریخی به 800 سال قبل می رسد.
این روستا بدین دلیل چنار نامگذاری گردیده است که در مسجد قدیمی آن درخت چناری کهنسال وجود دارد.
این روستا به ثبت آثار فرهنگی شهرستان آباده درآمده است. شغل بیشتر مردم این روستا کشاورزی و سبزی کاری است. مردم از گوشه کنار استان فارس برای خرید سبزیجات به چنار می آیند و به اندازه یک ماه یا حتی بیشتر سبزی خریداری می کنند.
سبزی های روستای چنار مرغوب و با کیفیت عالی است و میهمان نوازی اهالی این روستا مردم بیشتری را به خریدن سبزی از آن ها ترغیب می کند
ویژگی‌های تاریخی
به استناد کاوش‌های باستان‌شناسی پیشینه سکونت در محدوده فعلی شهرستان آباده که به هزاره اول قبل از میلاد بر می‌گردد. در دوره ساسانیان آثار بجا مانده همانند قلعه باستانی ایزدخواست و قصر بهرام در سورمق شواهد مطمئنی از شکوفائی فرهنگ و تمدن در این گستره جغرافیایی می‌باشد. قطعاً در دوره صفویه و ابتدای حکومت زندیه همزمان با حضور شاه اسماعیل سوم شهر آباده در مسیر جدیدی از پیدایش ویژگی‌های شهرنشینی قرار گرفته و اولین ساخت و سازها با جلوه گاه‌های یک شهر شرقی در آباده ایجاد شد. زبان مردم این شهرستان عموماً فارسی می‌باشد.
مهم‌ترین وقایع و رویداد‌های تاریخی
۱- حمله لشکر افغان به آباده وتسخیرآن درراه عزیمت به اصفهان (۱۱۳۴ ه.ق)
۲- اقامت شاه اسماعیل سوم در آباده به فرمان کریمخان زند از سال ۱۱۷۹ ه.ق
۳- جنگ لطفعلی خان زند و آقا محمد خان قاجار در محدوده شهر آباده و تخریب قسمتی از شهر
۴-قیام حیدر میرزا فرزند شاه اسماعیل سوم علیه آقا محمد خان قاجار
۵- جنگ بابا خان (فتحعلی شاه بعدی)با حسینعلی میرزا در نزدیکی شهر
۶- وقوع جنگ آباده در سال ۱۲۹۷ ه.ق، این جنگ بین نیروهای تفنگدار پلیس جنوب (قشون بریتانیا مستقر در آباده) از یک سو و نیروهای ایل قشقایی و آباده‌ای‌ها از سوی دیگر
اندکی درباره دژ شگفت انگیز ایزدخواست
در شمال شهر ایزدخواست و در 60 کیلومتری شمال آباده، قلعه‌ای باستانی به نام دژ ایزدخواست خودنمایی می‌کند که به عنوان یکی از آثار شاخص دوره ساسانیان و اوایل دوران پس از اسلام در استان فارس شناخته می‌شود. این دژ با معماری منحصر به فرد خود، عنوان نخستین آپارتمان نشینی در جهان را به خود اختصاص داده و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تاریخچه این دژ
دژ ایزدخواست که با نام‌های دیگری همچون قلعه سرسنگ و قلعه کهنه نیز شناخته می‌شود، در شرق جاده اصفهان به شیراز قرار دارد و نخستین اثر تاریخی قابل توجه در ورودی استان فارس محسوب می‌شود. همسانی‌های بسیاری بین این دژ و ارگ بم کرمان وجود دارد که نشان‌دهنده تبادل دانش و فرهنگ در آن دوران است.
معماری دژ
بلندای این دژ استوار از کف زمین‌های پیرامونی با در نظر گرفتن ساختمان‌های آن، به بیشینه پنج طبقه و حدود 22 متر می‌رسد. ضلع شمالی دژ نزدیک به 10 متر و ضلع جنوبی 70 متر است و درازای دژ که خیابان اصلی آن را تشکیل می‌دهد، 332 متر می‌باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که چگونگی معماری ساختمان‌های قلعه به دوران پیش از اسلام و دوره ساسانیان بازمی‌گردد.
دژ ایزدخواست به عنوان نخستین بنای طبقاتی دنیا و بعد از ارگ بم، بزرگترین سازه خشتی جهان محسوب می‌شود. این دژ با معماری منحصر به فرد خود، گویای ذوق و هنر معماران ایرانی در دوران باستان است و به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری استان فارس شناخته می‌شود.
علاوه بر معماری خاص و منحصر به فرد، دژ ایزدخواست دارای جاذبه‌های دیگری همچون چهارطاقی، برج‌های نگهبانی، حصارهای بلند و فضاهای داخلی وسیع است. این دژ در گذشته به عنوان یک مرکز نظامی و حکومتی مورد استفاده قرار می‌گرفته و امروزه به عنوان یک موزه و محوطه باستانی برای بازدید عموم مردم است.
بهترین زمان سفر به آباده
یکی از بهترین شهرستان های فارس برای تفریح و گردش، آباده است. هر چند شما می توانید در تور های داخلی ، تور شیراز شرکت کنید. علاوه بر تور های استان فارس، تور شیراز از شمال و تور شیراز از جنوب، نیز توسط مجموعه گردشگران شیراز، ارائه می گردد. اما شهرستان آباده نیز دارای جاذبه های گردشگری فراوانی است که در همین مقاله به همه آن ها اشاره کرده ایم.
بهار (فروردین تا اردیبهشت):
در این فصل، آب و هوای آباده بسیار خنک و مطبوع است. هوا به تدریج گرم‌تر می‌شود و طبیعت سرسبز و پر از گل می‌شود. اما نه آنچنان گرم که آزار دهنده باشد. بلکه هنوز هم خنک و مطبوع است. در این فصل، جشنواره گل محمدی در روستای چنار برگزار می‌شود.
پاییز (مهر تا آذر):
هوا در پاییز خنک و دلپذیر است. در اوایل پاییز، هوا به تدریج سردتر می‌شود. این فصل زمان مناسبی برای بازدید از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی آباده است. همچنین می‌توانید از میوه‌های تازه فصل، مانند انگور، انار و گردو لذت ببرید.
در این فصل، جشنواره انار در روستای صغاد برگزار می‌شود.
زمستان (دی تا اسفند):
هوای آباده در زمستان بسیار سرد و خشک است. در برخی از سال‌ها، ممکن است برف ببارد. دلیل این سرمای زیاد، نزدیک بودن شهرستان آباده به شهرستان صفاشهر است. صفاشهر در استان فارس، بیشترین ارتفاع از سطح دریا را دارد.
تابستان (خرداد تا مرداد):
هوا در تابستان گرم و خشک است. در برخی از روزها، دمای هوا نهایتا ممکن است به 40 درجه سانتیگراد برسد. اما در کل گرمای آباده به اندازه گرمای شیراز نمی شود. در این فصل، جشنواره انگور در روستای ایزدخواست برگزار می‌شود.
نکات:
- اگر به دنبال آب و هوای خنک هستید، بهار یا پاییز بهترین زمان برای سفر به آباده است.
- اگر به دنبال فعالیت‌های ورزشی در فضای باز هستید، تابستان بهترین زمان برای سفر به آباده است.
- اگر به دنبال بازدید از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی هستید، پاییز بهترین زمان برای سفر به آباده است.
صنایع دستی و سوغات آباده
منبت کاری آباده شهرت جهانی دارد و نمونه‌های آن در موزه‌های جهان به عنوان بهترین کا‌های هنری نگهداری می‌شود. منبت کاری‌های کاخ مرمر، به دست هنرمندان این شهر، همچون استاد احمد امامی ساخته و پرداخته شده‌است.ملکی و گیوه‌های آباده در نهایت ظرافت، استحکام و دقت، تهیه شده ودر نوع خود بی مانند است.
ویژگی های فرهنگی
تا پیش از تشکیلات اموزش و پرورش به شیوه جدید و تأسیس مدارس نوین، تعلیم و تعلم در مکتب خانه‌ها صورت می‌گرفت. از اشخاصی که در زمان گذشته مکتب خانه تشکیل داده بودند می‌توان به عباس ادیب، حاجی محمد هاشم خان و حاجی ملا احمد اشاره نمود.
نخستین مکتب دار آباده، مرحوم عباس ادیب بوده‌است. لقب ادیب را حاکم وقت فارس به وی داده بود. همین مکتب داران بعدها به هنگام تأسیس مدارس به سبک آن زمان، نقش معلم را بر عهده داشته‌اند.
سخن پایانی
به طور کلی همه چیز درباره شهرستان آباده را متوجه شدید. از جمله ویژگی های خود شهر آباده، قدمت تاریخی، جاذبه های گردشگری و تاریخی و آب و هوا را برای شما گفتیم. به طور خلاصه به شرح زیر است:
تاریخ: قدمت کهن، آثار ساسانی، رونق در دوره صفویه و زندیه
موقعیت: شمال فارس، مسیر اصفهان-شیراز-یزد-کرمان
جاذبه‌ها:
- قلعه ایزدخواست (بزرگترین سازه خشتی و طبقاتی تاریخی ایران)
- سد ساسانی ایزدخواست
- تیمچه صرافیان
- کاروانسرای خان خوره
- عمارت کلاه فرنگی
- روستای چنار (سبزی‌های مرغوب)
- قصر بهرام گور
طبیعت: کوهستانی، خنک، رودخانه، چشمه، مناظر زیبا
فرهنگ: منبت‌کاری مشهور جهانی، گیوه‌بافی
مردم: خونگرم، مهمان‌نواز
سوغات: منبت‌کاری، گیوه، سفیدآب
تجربه: تاریخ، فرهنگ، طبیعت
سفر به آباده: در فصل های بهار و تابستان، خاطره‌ای منحصر به فرد از ایران
ارسال نظر