موقعیت جغرافیایی شهرستان گراش
گراش در جنوب استان فارس واقع شده است
این شهر مرکز شهرستان گراش می باشد که در فاصله جنوب شرقی شیراز و شمال غربی بندرعباس قرار گرفته است.
شهرستان گراش از آب و هوای گرم و خشک برخوردار است.
تاریخچه
بنای اولیه شهر گراش حول قلعه همایون دژ شکل گرفته است. که در بالای کوه کلات قرار دارد.
کوه کلات امروزه در مرکز شهر واقع شده و به نماد شهر تبدیل شده است.
مردم گراش اچمی بوده و زبان رایج آنها اچمی است. این شهرستان با دارا بودن تعداد بالای آثار تاریخی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده اند جزء یکی از شهرهای تاریخی جنوب کشور به شمار می آید.
براساس برخی از دیدگاه ها گراش با (خراش) و (غراش) هم ریشه است. که به معنای پریشان و پراکنده می باشد و به پراکندگی روستاهای گذشته در منطقه کنونی شهر اشاره دارد.
از دیدگاه دوم گراش از ریشه کلمه(گرشه) می آید که از بافت زمین شناسی کوه های منطقه مانند کوه کلات به وجود امده است. کوه کلات از سنگ ها و خاک های رسی مارن است که در زبان اچمی به این خاک ها گرشه می گویند.
دیدگاه دیگر که در این مورد بیان شده است نام شهر گراش را برگرفته از واژه (گبراش) به معنی سرزمین گیرنشین می دانند.
گبر در زبان فارسی به معنی غیرمسلمان و زرتشتی است
این دیدگاه بر این باور است که زرتشتیانی که در این منطقه سکونت داشتند بعد از فتح فارس به وسیله اعراب مسلمان به مناطق دیگر از جمله کشور هند مهاجرت کرده اند.
آخرین دیدگاه معتقد است نام گراش از واژه (گرا) گرفته شده است گرا در گویش گراشی به معنای روشنایی و شعله ور بودن است.
جاذبه های دیدنی شهرستان گراش
تپه گال یکی از آثار به جا مانده مربوط به دوران پیش از تاریخ در گراش است
کشف برخی از اشیای سنگی، خشتی و سفالی در محوطه این تپه نشان دهنده قدمت بالای این تپه است
به طوری که ساکنان اولیه این محوطه را زرتشتیان می دانند البته تپه های دیگری در امتداد تپه گال دیده می شوند
که هنوز مورد کاوش باستان شناسان قرار نگرفته اند.
وجود قبرستانی وسیع حاوی گور خمره های گراشی در کاوش های باستان شناسی یکی دیگر از نشانه های تاریخی این شهر در زمان اشکانیان است.
گراشی به خمره های سفالین و نخودی رنگ گفته می شود
که برای دفن مردگان به صورت جنینی از گراش به سواحل خلیج فارس منتقل می شده است
این آثار نشان دهنده رونق سفالگری گراش در دوران اشکانیان است.
و همچنین وجود آثاری مثل سد ساروجی تنگ آب، مربوط به رونق کشاورزی گراش در دوران ساسانیان می باشد..
شایان ذکر است ساخت و سازهایی از جنس سنگ و ملات گچ در تپه تابستانی گال که بر روی سازه های خشتی قبل از تاریخ بنا شده است
مربوط به دوران ساسانی است که بیانگر بخشی دیگر از حیات تاریخی گراش در آن دوران است.
بناهای تاریخی ثبت شده ملی
- سد گمپو
- برکه کل
- کاروانسرای برمیر
- هفت برکه
- برکه حاج اسدالله
- سد تنگ آب
- قلعه همایون دژ
- مسجد جامع گراش
- حسینیه سنگ آوی
- مسجد آخوند گراش
- کنار زیارت
- حمام دهباشی
- تل خندق ماخرد
- خانه شهیدان عظیمی
- تپه گال
- مسجد سیف الدین
- آب انبارهای سعیدا
- پنج برکه
